POLITYKA 2o

Gość

Jak wójt z kanclerzem
06.10.2005 07:33
W Nakomiadach pod Kętrzynem stanął obelisk upamiętniający kanclerza Otto von Bismarcka, człowieka, który prześladował Polaków, donosi "Gazeta Olsztyńska".

"Poświęcamy pamięci wielkiego kanclerza, hrabiego Otto von Bismarcka. 1899" - tak w tłumaczeniu brzmi napis na pomniku, który w centrum Nakomiad postawił wójt gminy Kętrzyn. Posłał gminnych pracowników, którzy wykopali z ziemi i odnowili zapomniany ponad 40 lat temu głaz. Rok po śmierci Bismarcka w 1899 r. postawili go niemieccy mieszkańcy Nakomiad.

Być może całej historii by nie było, gdyby nie Halina Szara. Mieszkanka Nakomiad i gminna radna zauważyła dwa miesiące temu przysypany żwirem głaz. Poprosiła wójta o jego odkopanie. Wtedy okazało się, że jest to obelisk upamiętniający von Bismarcka, który stał we wsi do lat 60.

Kiedy odnowiony obelisk stanął, rozpętał burzę w Nakomiadach. - To obraża moją polską dumę, mówi Krzysztof Raszkiewicz, przedsiębiorca z Nakomiad. - Interweniowałem w tej sprawie u wójta Jarosika, ale jak do tej pory bezskutecznie.

Otto von Bismarck niechętnie odnosił się do naszych rodaków - aresztował polskich księży, germanizował zakony. Sławnym stało się jego powiedzenie o Polakach: "Chcecie ich zniszczyć? Dajcie się im samym rządzić!".

Stawiając kontrowersyjny obelisk w centrum Nakomiad, wójt złamał prawo. Nie poprosił o opinię Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Ta instytucja musi zaakceptować każdy pomysł upamiętnienia historycznych miejsc czy postaci. - Postawić pomnik Bismarckowi? - nie dowierza Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady. - Przecież to symbol niemieckiej polityki antypolskiej! Żadne tłumaczenie wójta nie jest w stanie mnie przekonać do tego absurdalnego pomysłu.

Przewoźnik zażąda od wojewody wyjaśnień i poprosi o pełną dokumentację w tej sprawie. Zapowiada, że nie wyda zgody na ustawienie pomnika Bismarckowi.

(PAP) [link widoczny dla zalogowanych]

Gość

Gość

Nakomiady nie chcą obelisku Bismarcka

Większość mieszkańców Nakomiad, położonych na terenie mazurskiej gminy Kętrzyn, jest oburzona i kategorycznie sprzeciwia się umieszczeniu w ich miasteczku przez wójta gminy Sławomira Jarosika obelisku upamiętniającego osobę pruskiego kanclerza Ottona von Bismarcka - zaciekłego germanizatora i wroga polskości.

Negatywnie o eksponowaniu pamiątki po germanizatorze Bismarcku wypowiedział się już Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
W sporządzonym przez niego stanowisku czytamy: "Niezależnie od wszystkiego, od wielokulturowego charakteru regionu i faktu, że ten teren był w pewnym okresie niemiecki, to w innym okresie był polski - i to właśnie Bismarck walczył z wszelkimi przejawami polskości. Mój pogląd jest taki, że w naszej przestrzeni nie ma miejsca dla antypolskiego kanclerza".

Wojewoda warmińsko-mazurski, zapoznawszy się z tą opinią, zgodził się z nią i wysłał do Rady Gminy Kętrzyn pismo, w którym nakazuje usunięcie pomnika. Większość radnych opowiedziała się za przeniesieniem obelisku do muzeum. Jednak Sławomir Jarosik, wójt gminy Kętrzyn, postanowił inaczej. Zorganizował głosowanie, podczas którego mieszkańcy Nakomiad mieli sami zdecydować o dalszym losie obelisku stojącego w ich miejscowości. Jednak na zebranie w miejscowej świetlicy, podczas którego odbyło się głosowanie, z 600 mieszkańców Nakomiad przybyło zaledwie 50, i to nie wszyscy byli mieszkańcami tej miejscowości. Podczas głosowania 34 osoby opowiedziały się za pozostawieniem obelisku tam, gdzie jest. Biorąc udział w dyskusji przeprowadzonej przed głosowaniem, "obrońcy" obelisku Bismarcka tłumaczyli swoje stanowisko tym, że ta pamiątka po pruskiej niewoli może ściągnąć do Nakomiad większą ilość turystów z Niemiec, a co za tym idzie - lepszy dochód dla miejscowej ludności.

Tadeusz Armendowicz, jeden z mieszkańców Nakomiad, który jest oburzony wyeksponowaniem przez wójta Sławomira Jarosika obelisku, krytykuje sposób przeprowadzenia głosowania. - Czemu to głosowanie odbyło się dopiero po wyeksponowaniu obelisku, a nie przed tym faktem? Po drugie, w informacjach o zebraniu, powieszonych zaledwie dwa dni przed jego terminem, nie było mowy o głosowaniu na temat obelisku Bismarcka. I po trzecie, grupa głosujących za pozostawieniem go nie była reprezentatywna i tym samym jej wyboru nie należy utożsamiać z wolą wszystkich mieszkańców - tłumaczy. - Radna Halina Szara, która w głównej mierze przyczyniła się do postawienia obelisku, należąca do mniejszości niemieckiej w Nakomiadach, postarała się, żeby wszystkie osoby z tej mniejszości, nie tylko z Nakomiad, wzięły udział w głosowaniu - dodaje Armendowicz.

Innego zdania jest Sławomir Jarosik. - Szanuję zasady demokracji i dla mnie wynik głosowania jest jasny i wiążący - powiedział nam wójt. Zaprzecza też, jakoby przez wyeksponowanie w centrum miasteczka odrestaurowanego obelisku Bismarcka miał zamiar uczcić jego osobę. - Nie jest to żadne stawianie pomnika Ottonowi von Bismarckowi, tylko zachowanie dobra kultury, części historii i elementu krajobrazu tych ziem. Zapewniam jeszcze raz, że przy ustawianiu obelisku nie było moim celem oddawanie czci Bismarckowi ani chwalenie jego czynów - przekonuje Jarosik. Na pytanie o zachowanie jakiej kultury mu chodzi, Jarosik nie potrafi jednak odpowiedzieć.

Nie będziemy tego tolerować

Większość mieszkańców Nakomiad, oburzona eksponowaniem obelisku poświęconego jej ciemiężycielowi, wysłała do Rady Gminy Kętrzyn pismo, w którym stanowczo protestuje przeciwko takiej formie upamiętnia "antypolskich postaw". Tadeusz Armendowicz, jeden z sygnatariuszy pisma, twierdzi, że większość mieszkańców jest podobnego zdania, a ci, którzy podpisali się pod protestem, założyli już komitet protestacyjny, którego celem jest usunięcie obelisku. - Nie będziemy tolerować takich ataków na naszą Ojczyznę, bo jesteśmy Polakami. Nasze miasteczko należy do Rzeczypospolitej, a nie do jakiegoś niemieckiego landu. Powiem więcej - moim zdaniem, wójt Jarosik, stawiając obelisk Bismarcka bez zgody wojewody, złamał prawo i powinna się tym zainteresować prokuratura - mówi Armendowicz.

Kamienny obelisk z tablicą zawierającą napis: "Poświęcamy pamięci wielkiego kanclerza hrabiego Otto von Bismarcka 1899", w centrum Nakomiad (dawna nazwa - Eichmedien) ustawili mieszkający tam wówczas Niemcy. Po wojnie został on całkowicie zasypany ziemią. Przeleżał tam 60 lat. Obelisk odkryto przypadkiem - w ostatnie wakacje podczas dokonywania wykopów. Wówczas zauważyli go odpoczywający w Nakomiadach turyści z Niemiec. Poprosili oni jednego z mieszkańców miasteczka Franciszka Hensza, aby ten wydobył go z ziemi. Wydobyty obelisk zauważyła z kolei radna gminy Kętrzyn Halina Szara. Razem z wójtem zdecydowali o renowacji kamienia i ustawieniu go na pierwotnym miejscu. Odnowiony kamień z tablicą poświęconą kanclerzowi stoi dziś przed kościołem. "Stoi, prowokuje i szydzi" - mówią niektórzy mieszkańcy Nakomiad. I nie mijają się z prawdą. Kościół katolicki był przez pruskiego kanclerza znienawidzony - głównie za prowadzoną przez niego działalność wspierającą i podtrzymującą polskość na terenach dawnych Prus. Otto von Bismarck podczas swoich rządów nakazywał więzić i prześladować księży krzewiących polską kulturę.
Adam Białous

Relikt pruskiej niewoli
Sprawa obelisku Bismarcka podzieliła mieszkańców Nakomiad. Ożywiła dawno zapomniane narodowe antagonizmy. Atmosfera panująca w miasteczku jest zaogniona. Podgrzewają ją jeszcze szukające sensacji i rozgrywające swoje interesy media. Można tu podać przykład "Gazety Wyborczej", która następnego dnia po zupełnie niemiarodajnym głosowaniu na temat przyszłości obelisku Bismarcka wydrukowała artykuł pod obraźliwym dla większości mieszkańców Nakomiad tytułem: "Nakomiady są za obeliskiem Bismarcka". Kilka dni temu w tej miejscowości materiał nagrywali dziennikarze z niemieckiego radia, którzy dziwnym trafem rozmawiali jedynie z przedstawicielami wąskiej grupy osób należących do mniejszości niemieckiej.
Bardzo dziwna i niepokojąca jest również argumentacja używana przez Sławomira Jarosika, wójta gminy Kętrzyn, dla "usprawiedliwienia" jego zgody na eksponowanie obelisku na terenie polskiej gminy, nad którą powierzono mu opiekę. Mówi on bowiem m.in., że obelisk stoi, bo jest "częścią historii tych ziem". Jednak idąc tym karkołomnym tropem myślenia, możemy szybko dojść do przerażającego wniosku, że należałoby może zacząć eksponować pamiątki po Adolfie Hitlerze, ponieważ one są zapewne również "częścią historii tych ziem".
AB

[link widoczny dla zalogowanych]

Gość

Moim zdaniem pomnik Bismacka powinien zam zostac. Nie wyznaczyłbym dla niego miejsca w najbardziej eksponowanym miejscu Nakomiad, ale dośc ważnym dla turystów - dla potomnych starych mieszkańców tych okolic. Ponadto jest to ZABYTEK Nakomiad. Wychowałem się na Mazurach (Mrągowo) i wiem, że po wojnie nie było tam ani jednego miejscowego polaka. To był teren zamieszkały przez niemców i dlatego tak często przez nich odwiedzany.
Jest fakt, że jest teraz w na terenie Polski i prawie w 100% zamieszkały przez polaków, ale jestem przeciwnikiem zakłamania. Przyjmujemy i nadajemy polskie obywatelstwo całemu światu, pozwalamy każdemu osiedla się gdzie mu się podoba, ... tylko wyjątek robimy dla potomków prusakom? Negujemy historię tych ziem? Tak. Te ziemie były kiedyś polskie. Ale w międzyczasie były też pruskie. Wilczy Szaniec może istniec, a pomnik? Może go ktoś kupi. Na pewno zyskałby godną siebie cenę. Ale to zależy od decyzji mieszkańców czy ich wybrańców w gminie i sprawy nie ma. W każdym razie sensacji nie widzę. Mr. Green

Gość

Mazury nie były przed 1945 niemieckie. Były mieszane, niemiecko-polskie.
Warmiacy i Mazurzy przed I wojną światową masowo deklarowali polski jako język
ojczysty, w wyborach do Reichstagu kilkadziesiąt procent głosów na Warmii i
kilkanaście procent na Mazurach padło na polskich kandydatów.
Warmia i Mazury były poddane w XIX wieku brutalnej germanizacji, zakazano
posługiwania się polskim w urzędach, szkołach, Niemcy-katolicy z partii Centrum
zwalczali polskich katolików i likwidowano polskie msze, Niemcy-protestanci
walczyli z językiem polskim u ewangelików.
Po polsku wydawano szmatławce wzywające do jak najszybszej germanizacji !
Warmiacy i Mazurzy byli rolnikami, rzadziej robotnikami, nie mieli żadnych szans
zdobyć pracy jako urzędnicy, nauczyciele, chyba, że porzucili język polski i
ulegli całkowitej germanizacji.
Plebiscyt w 1920 roku był farsą. Brutalnie zastraszono, bito, maltretowano
psychicznie, wypędzano do Polski tych, którzy byli polskimi aktywistami.
Frekwencja wyniosła 80% z powodu bojkotu plebiscytu przez zwolenników Polski.
Trudno temu się dziwić. Grożono przed plebiscytem publicznie, że każdy głosujący
za Polską gorzko tego pożałuje.

Polacy + Mazurzy :
Allenstein (Provinz Ostpreußen) 47,1 %
Neidenburg (Provinz Ostpreußen) 37,6 % + 31,7 % = 69,3 % !!!
Osterode (Provinz Ostpreußen) 33,0 % + 10,9 % = 43,9 %
Ortelsburg (Provinz Ostpreußen) 31,1 % + 43,4 % = 74,5 % !!!
Johannisburg (Provinz Ostpreußen) 20,8 % + 49,4 % = 70,2 % !!!
Sensburg (Provinz Ostpreußen) 20,2 % + 30,3 % = 50,5 % !!!
Lyck (Provinz Ostpreußen) 18,1 % + 35,1 % = 53,2 % !!!
Oletzko (Provinz Ostpreußen) 14,5 % + 19,0 % = 33,5 %
Rössel (Provinz Ostpreußen) 14,0 %
Lötzen (Provinz Ostpreußen) 13,8 % + 24,3 % = 38,1 %

[link widoczny dla zalogowanych] - wyniki spisu powszechnego z 1900 roku

ps.od razu nasuneło mi się pytanie - czy gdyby gdzieś wykopano popiersie [np. z brązu] Hitlera to czy też można by je uznać za zabytek Very Happy

Gość

Gość

Gościu!
Wymieniłeś częśc Mazur (Prus Wschodnich). Ale nie wymieniłeś Rasta-Rastenborka (Kętrzyna), Rhenu (Rynu), ani Zoncborka (Mrągowa, gdzie pomiędzy nimi znajdują się Nakomiady. Chociaż to blisko Warmii (Reszla) i byc może była ludnośc pochodzenia polskiego (mazurskiego), to daję głowę, że w prawie wyłącznie byli to pruscy niemiecy. Więc Nakomiady były pruskie. Polaków było dużo, ale z lewej strony Olsztyna i od strony Myszyńca, Pisza oraz Ełku (ludnoś litewska). Mr. Green

Gość

Gość

Gościu!
Widzę, że nie mam prawa negowac Cię, bo prawdopodobnie czerpiesz właściwe dane. Ja z kolei wiem w tej chwili co mi zostało w świadomości z okresu jak tym się interesowałem.
Co do Twoich danych, to jak wiesz są różne źródła i mogą by one podprowadzone pod "polskośc" tych Ziem. Jak wiesz plebiscyt przed II WŚ też był sfałszowany! Niemniej zwróciłeś uwagę na powiatowośc miast.
Otóż Krzyżacy budowali zamki (warownie) w ten sposób, aby ich odległośc była dzień drogi (od 30 do 40 km). Wokół zamków powstawały osady zaczynające pełnic rolę ośrodków handlowych, spędów, przemysłu i administracyjne, a dziś z reguły są to miasta powiatowe na Mazurach. Też Mazury mają dobrą siec drogową i kolejową. Lepszą niż w przedwojennej Polsce. Dziś w dużej mierze zdewastowane. Również Prusy Wschodnie stanowiły teren, gdzie okoliczna ludnośc: polacy z Warmii, Kujaw i Mazowsza (Kurpiowie) oraz Litwini-Jacwingowie poszukiwali pracy. Tak więc co do większych miejscowości Prus nie mogę miec zastrzeżeń, że tam była ludnośc polska zwłaszcza w pasach przygranicznych. Niemniej środek Mazur, w tym Mrągowo, po podboju przez Krzyżaków nigdy nie były polskie i chociaż w samym Mrągowie byli polacy, stanowili mniejszośc, a nie 50 % jak podajesz. A jeżeli chodzi o ziemiaństwo (wsie) w tych okolicach, to prawie wyłącznie było pruskie. Ponadto było dużo napływowych niemców. Więc uważam, że dane, które podajesz dla Sensburga (dziękuję za przypomnienie), na pewnpo są przesadzone.

Wracając do pomnika. Jeżeli przed wojną był w Nakomiadach pomnik Bismarcka, to znaczy, że Nakomiady były niemieckie (chociaż nazwa świadczy odwrotnie - końcówka -ady). Zresztą od tego jest historia. Sam pomnik przedstawia jakąś wartośc i jest własnością tej wsi. Więc wieś niech zadecyduje, co z nim zrobic. Wskazałem jedynie na możliwośc wykorzystania go na "wabia"-atrakcję dla turystów. Mogą go też sprzedac na licytacji.

A gdyby ktoś gdzieś znalazł pomnik Hitlera...., to zależy, czy pomnik stanowi dla danej okolicy zabytek, czy przypadek, że tam się znalazł. Jednak nie widziałbym tego pomnika jako zabytek jako duma danej miejscowości. Mr. Green

Gość

Ależ Szanowny kolego Panesz, masz prawo negować mnie a ja Ciebie i zaraz znów to zrobie Very Happy

Ahron · Gość

Bismarck -to geniusz polityczny-szkoda że nie mamy takiego u siebie.Ale zgadzam się z Tanatiuchem,hitler to też geniusz,jednak nie sądzę że jego pomnik byłby na miejscu-nawet jeżeli miałby sciągać rzeszę turystów,sądzę że za jakiś czas -może sto lat -hitler będzie oceniany podobnie jak Napoleon,Aleksander Macedoński,ale to też nie oznacza że jego pomnik miałby stać w Polsce nawet na uboczu.

Gość

Gość

Gościu!
Przytoczone przez Ciebie dane przyjmuję jako prawdziwe, bo podałeś wystarczające ich uzasadnienie i przykład (link), ale też sam się z nimi zgadzam (nie mam obiekcji). Tylko jedno: dlaczego mazurów (autochtonów) zaliczasz do narodowości polskiej? Mazurzy, jako niemcy zostali wysiedleni po 45-tym, jeżeli nie wyjechali z własnej woli.
Jest tak. Mój ojciec biegle władał niemieckim, chociaż pochodził z Galicji, bo wyemigrował na Mazury i nauczył się tego języka od "kolegów". Ja chociaż też bawiłem się z "niemieckimi" dziecmi niemieckiego ni w ząb, bo i ONI tego języka już nie znali! A obecnie ludnośc Mazur, to przede wszystkim ludnośc napływowa lub 3-cie i dalsze pokolenie mówiące wyłącznie po polsku. Natomiast rdzenni mazurzy-pochodzenia pruskiego mówili wyłącznie po niemiecku i związani byli z Rzeszą.
Jeszcze jedna sprawa: wpływy polskości. Od Grudziądza po Olsztyn i najdalej na wschod - po Reszel to tereny związane z Polską; raz Polska, raz Prusy - bardzo duży wpływ polskości i ludności pochodzenia polskiego.
Od południa po Szczytno i Pisz i dalej na północ, to duży wpływ Mazowsza, a przede wszystkim Kurpiowszczyzny. Prawie wyłącznie litwini zamieszkiwali wschód Prus i praktycznej granicy tam nie było! Weź za przykład graniczny Rajgród. Tak, że duża częśc Prus związana była z Rzeczpospolitą i Polska miała bardzo duży wpływ na kulturę i związki omawianych terenów. Co zresztą potwierdzają twoje dane. Ale jeżeli chodzi o Mrągowo, a nawet MIkołajki, to środek przedwojennych Mazur, chociaż nie pozbawiony wpływów polskich, ale najmniejszy i tam był główny ośrodek pruski. Nie dotyczy to miasta Mrągowa, ale przede wszystkim okolic, ośrodków wiejskich.
Nakomiady leżą blisko Reszla (Warmia) i Kętrzyna (bardziej polskiego niż Mrągowo), ale pomnik świadczy, że był zamieszkały przez mazurów lub napływową ludnośc niemiecką (wynik germanizacji). Nakomiady więc traktuję jako większą gminną wieś typu (Sztynort, Sterławki, Sorkwity) o dużych wpływach niemieckich (administracyjnych). Więc pomnik, uważam, należy traktowac jako zabytek.
Dodam jeszcze, że wsie na Mazurach (zwaszcza te mniejsze lub przysiólki)były albo czysto niemieckie, czysto mazurskie lub czysto polskie lub mieszane (zamieszkane dzielnicowo). Jak zwykle wynika to z migracji lub nadawania ziem. Że ludzie osiedlają się grupami. Była więc migracja w kierunku Mazur. Np. Ucieczki z zaboru rosyjskiego. Stąd różne okolice Mazur były różnie zasiedlone przez ludnośc związaną z Polską lub kraninami nadbałtyckimi. Ale były też ucieczki z Mazur-Prus. Mamy w Polsce kilka miejscowości lub ich części lub nazwy geograficzne "Mazury", a prawdopodobnie największą miejscowością założoną przez emigrantów z Mazur jest podkarpacki Dynów.

I jeszcze jedna refleksja typu ogólnego. Jak to się stało, że najdłużej będące pod wpływem niemieckim Mazury od innych tereno zaboru pruskiego, w tym Opolszczyzny nie mają swoich reprezentantów mniejszościowych w polskim Sejmie? Skąd wzięły się obecne największe wpływy niemieckie na Śląsku (Górnym i Dolnym) niż w Wielkopolce, Pomorzu i Mazurach? I ich lobbing? Mr. Green

Gość

Gość

No to Gościu! musimy pójśc sobie na kompromis. Zwłaszcza, że nie zaprzeczamy sobie nazwajem. Wyraziłem raczej pogląd, że były tereny na przedwojennych Mazurach bardziej zgermanizowane od innych. Chociaż szkoda, że nie znaleźli się inni goście w dyskusji. Byłoby pełniej i ciekawie.
Do swoich wniosków dołaczam, że Prusy Wschodnie, leżące daleko od Rzeszy były słabo związane z nią i jedynie okres Bismarka był okresem nasilonej germanizacji! A swoją drogą - żyły oddzielnie.
Przykładów jest sporo. Królewiec - miasto otwarte i ośrodek kultury europejskiej. Święta Lipka (Heilige Linde) leżąca w Prusach na rzut kamieniem od warmińskiego Reszla -miejsce świete katolików. Również zastanawia mnie przewaga i wielkośc kościołów katolickich nad protestanckimi (w miastach), a również wielkości cmentarzy (chociaż już nie taka wielka).
Nie wspomnieliśmy o północy Prus od obecnej granicy polskiej po Żmudź (Inflanty). Obecnie enklawa kaliningradzka. Ale tam były powiązania z łotyszami i estończykami i trudno mi wyrokowac, komu bardziej by ona się należała. Bo na pewno Rosji - nie. Zresztą, dla mnie dziwna jest ta rozgraniczająca granica państwowa. Taka ugięta linia prosta!

A kończąc wątek Nakomiad (gmina Kętrzyn), trudno jest rozstrzygnąc spór, co należy zrobi z pomnikiem. Sądzę, że głosy krytyki będą ciągle, jeżeli pomnik będzie stał na terenie wsi, czyjejś posesji, w muzeum, czy będzie sprzedany. Mam wrażenie, że jeszcze nigdzie nie było waśni, jeżeli chodzi o napisy: w preambułach konstytucji polskiej lub europejskiej, w Jedwabnem, a nawet na cmentarzu we Lwowie! Mr. Green